|
NIEZALEŻNY SAMORZĄDNY ZWIĄZEK ZAWODOWY POLICJANTÓW
NSZZ POLICJANTÓW WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
Władze
Tu jesteś :
Strona główna >
Archiwum wiadomości > MSWiA w sprawie systemu emerytalnego służb mundurowych |
Home E-mail |
MSWiA w sprawie systemu emerytalnego służb mundurowych
Warszawa, dnia października 2009 roku
RZECZPOSPOLITA POLSKA
MINISTER
SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
BMP-078-8317/09/EG
Pan Antoni DUDA
Przewodniczączy Zarządu Głównego
NSZZ Policjantów
W związku z pismem Pana Przewodniczącego z dnia 22 września 2009 roku (sygn.: ZZ-944/2009) w sprawie wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącego systemu emerytalnego służb mundurowych, przekazanym do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, uprzejmie informuję, że Minister SWiA udzielił odpowiedzi na przedmiotowe wystąpienie w dniu 19 października 2009 roku (sygn.: BMP-079-8016/09/EG).
W załączeniu przesyłam kopię odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 19 października 2009 roku.
MINISTER
SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
(-)
z up. Adam RAPACKI
Podsekretarz Stanu
Do wiadomości:
Departament Spraw Parlamentarnych
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
RZECZPOSPOLITA POLSKA
MINISTER
SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
BMP-078-8317/09/EG
Pan
dr Janusz KOCHANOWSKI
Rzecznik Praw Obywatelskich
W odpowiedzi na pismo z dnia 11 września 2009 roku (sygn.: RPO 584481-III-08/LN) w sprawie systemu emerytalnego służb mundurowych przekazane do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w dniu 15 września 2009 roku przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.
Na wstępie podkreślenia wymaga, że w związku z pracami nad założeniami zmian systemu
emerytalnego służb mundurowych podejmowane są w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i
Administracji działania mające na celu pogodzenie obecnie obowiązującego systemu z potrzebami
wynikającymi ze zmian społecznych i gospodarczych w kraju. Biorąc pod uwagę fakt, że opinia
publiczna opowiada się za ograniczeniem przywilejów wynikających z obecnego systemu oraz, że
system emerytalny dla funkcjonariuszy jest zdecydowanie droższy od powszechnego systemu
emerytalnego opartego na składkach - Ministerstwo SWiA zaproponowało zwiększenie liczby lat
niezbędnych do nabycia świadczenia emerytalnego w zamian za stworzenie takich warunków, które
będą motywowały do dłuższej służby i będą korzystne dla samych funkcjonariuszy.
Niewątpliwym jest, iż piętnastoletni okres służby uprawniający do wcześniejszej emerytury
powinien zostać wydłużony, nadal jednak trwa uzgadnianie szczegółowych rozwiązań. Strona
rządowa stoi na stanowisku, że najkorzystniejszym rozwiązaniem byłoby nabywanie przez
funkcjonariuszy prawa do częściowej emerytury po 25 latach służby. Po przeprowadzeniu
szerokiej dyskusji, kierownictwo resortu zdecydowało się jednak rozważyć sugestię
przedstawicieli związków zawodowych, aby świadczenia przyznawane były po 20 latach.
Podkreślenia wymaga fakt, że po 20 latach służby funkcjonariusz uzyskiwałby prawo jedynie do
pierwszego, cząstkowego świadczenia emerytalnego, w wysokości nie wyższej niż około 40-45
procent uposażenia.
W prowadzonych pracach koncepcyjnych nad założeniami do projektu przedmiotowej ustawy rozważa
się możliwość powiązania nabywania uprawnień emerytalnych z wiekiem osoby uprawnionej.
Głównym celem reformy systemu emerytalnego funkcjonariuszy jest stworzenie wszystkim
funkcjonariuszom mundurowym godnych warunków pracy, adekwatnego wynagrodzenia oraz
satysfakcjonującej emerytury, czyli takiej sytuacji, w której dostrzegając zalety nowych
rozwiązań funkcjonariusze chcieliby pracować dłużej. Reforma ma dać możliwość wyboru między
dwoma systemami i nie odbierać praw nabytych. Intencją rządu jest bowiem obligatoryjne
objęcie reformą emerytalną tylko tych osób, które zdecydują się wstąpić do formacji. Wówczas
ich służba od początku będzie podlegać nowym zasadom. Dla funkcjonariuszy już pracujących
przewidziano możliwość wyboru między dwoma systemami emerytalnymi.
Podkreślenia wymaga, że z punktu widzenia interesu państwa istotne jest, żeby doświadczeni
funkcjonariusze pracowali jak najdłużej, dlatego założenia do reformy systemu emerytalnego
mają iść przede wszystkim w kierunku ograniczenia liczby osób odchodzących na emeryturę w
młodym wieku. Z tego też względu występuje konieczność wydłużenia wieku aktywności zawodowej
funkcjonariuszy. Jednocześnie trzeba dążyć do uporządkowania systemu emerytalnego tak, aby
objęci nim byli funkcjonariusze wykonujący ustawowe obowiązki - a nie urzędnicy. Jednakże w
chwili obecnej nie uważa się za zasadne zróżnicowanie warunków nabywania prawa do emerytury w
zależności od rodzaju służby.
Zakłada się, że nowy system emerytalny będzie obowiązywać od dnia 1 stycznia 2011
roku.Niezbędny jest bowiem czas na wypracowanie takiej koncepcji reformy emerytalnej, która
byłaby akceptowana przez samych funkcjonariuszy. Konieczne jest ponadto przygotowanie
projektu ustawy i przeprowadzenie procesu legislacyjnego. Istnieje także potrzeba
przeprowadzenia akcji informacyjnej, skierowanej do kandydatów i funkcjonariuszy
pozostających w służbie.
W opinii resortu spraw wewnętrznych i administracji zaopatrzenie emerytalne funkcjonariuszy
służb mundurowych nie powinno być traktowane jako integralna część systemu ubezpieczenia
społecznego.
Odnosząc się natomiast do kwestii zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych podnieść
należy, że problematykę powyższą reguluje ustawa z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu
emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (t.j.: Dz. U. z 2004 roku, Nr 8, poz. 66 z
późn. zm.). Ustawa powyższa wprowadziła szereg zmian ograniczających dotychczasowe
uprawnienia żołnierzy zawodowych, m.in. ograniczenie maksymalnej wysokości świadczenia do 75%
podstawy jego wymiaru (poprzednio było 100%), obniżenie wskaźnika wzrostu emerytury za każdy
rok służby ponad 15 lat z 3 % do 2,6% podstawy wymiaru, odstąpienie od możliwości łączenia
emerytury z częścią renty inwalidzkiej (lub odwrotnie).
Ponadto, przeprowadzona w 1998 roku reforma powszechnego systemu emerytalnego zrównała zasady
waloryzacji świadczeń otrzymywanych w ramach wojskowego systemu emerytalnego z zasadami
waloryzacji obowiązującymi w systemie powszechnym (tzw. Waloryzacja cenowa).
Odnosząc się do kwestii zasadności utrzymania systemu emerytalnego służb mundurowych, w których przyznanie uprawnień emerytalnych uzależnione jest jedynie od posiadanego stażu służby - z informacji uzyskanych od Ministra Obrony Narodowej wynika, że w wielu państwach NATO obowiązujące systemy zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych przewidują przyznanie uprawnień do emerytury jedynie po osiągnięciu wymaganego stażu służby.
Dla przykładu, w Siłach Zbrojnych RFN, żołnierz zawodowy nabywa minimalne uprawnienie już po 10 latach służby wojskowej, w Hiszpanii po 15 latach służby wojskowej. W USA, Kanadzie, Włoszech uprawnienia emerytalne przysługują po minimum 20-letniej służbie wojskowej. W Wielkiej Brytanii, wprowadzone od niedawna nowe regulacje emerytalne, uzależniają nabycie cząstkowej emerytury od osiągnięcia minimum 18 lat służby wojskowej i granicy wieku 40 lat.
W związku z powyższym, w ocenie Ministra Obrony Narodowej nie można jednoznacznie uznać, że
analiza systemów emerytalnych innych państw NATO wskazuje wyraźnie, że obok wydłużenia okresu
służby koniecznym jest wprowadzenie granicy wieku emerytalnego.
W kwestii przywołanego w piśmie Pana Rzecznika orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23
września 1997 roku (sygn. akt K 25/96) wskazać należy, iż dotyczyło ono rozważań Trybunału
Konstytucyjnego jedynie w zakresie zróżnicowania zasad nabywania uprawnień emerytalnych
kombatantów w zależności od tego, według jakiego systemu nabywają uprawnienia emerytalne.
Z informacji przekazanych przez Ministerstwo Obrony Narodowej wynika, że Trybunał
Konstytucyjny wielokrotnie dokonywał analizy powszechnego systemu emerytalnego oraz systemów
zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych. Jednakże nie badał pod względem zgodności z
Konstytucją art. 12 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin.
Trybunał Konstytucyjny w przedmiotowym orzeczeniu podkreślił, że "...wielokrotnie zajmował
stanowisko (por. K.3/91; K. 14/91; K. 9/93; K. 2/94), iż do jego kompetencji nie należy
badanie zgodności danej ustawy z innymi ustawami i ocena różnic, jakie występują między nimi;
samo ich występowanie nie przesądza przy tym jeszcze automatycznie o niekonstytucyjności
przepisów określonej ustawy.Zadaniem Trybunału, jak wspomniano, nie jest też orzekanie o
celowości i zasadności przyjętych przez parlament rozwiązań prawnych... ".
Trybunał stwierdził ponadto, że " ...Odrębne, a zarazem korzystniejsze zasady nabywania
uprawnień emerytalno-rentowych oraz ustalania ich rozmiaru w odniesieniu do służb mundurowych
są uzasadnione szczególnymi warunkami pełnienia tej służby. Istotnymi składnikami tej służby
jest pełna dyspozycyjność i zależność od władzy służbowej, wykonywanie zadań w nielimitowanym
czasie pracy i trudnych warunkach, związanych nierzadko z bezpośrednim narażeniem życia i
zdrowia w czasie udziału w obronie kraju lub gwarantowania bezpieczeństwa obywateli, wysoka
sprawność fizyczna i psychiczna wymagana w całym okresie jej pełnienia, niewielkie możliwości
wykonywania dodatkowej pracy i posiadania innych źródeł utrzymania, ograniczone prawo udziału
w życiu politycznym i zrzeszania się... ".
"...Ogólnie zatem biorąc, odrębne zasady nabywania uprawnień emerytalnych w systemach
obowiązujących w służbach mundurowych, są następstwem odmiennego rodzaju działalności
zawodowej, wykonywanej przez żołnierzy w warunkach zwiększonych zagrożeń, rygorów i
ograniczeń. W Polsce przesłanka ta leży u podstaw tworzenia 1 utrzymywania szczególnych
systemów ubezpieczenia społecznego, które mają charakter "zawodowy". Swoiste właściwości
poszczególnych form aktywności zawodowej (odrębność warunków pracy i sposób uzyskiwania
dochodów) powodują, że niemożność kontynuowania pracy wywołuje w każdej z tych sytuacji inne
skutki ekonomiczne i społeczne. Tym samym więc potrzeby różnych grup ludności pracującej są
odmienne i ubezpieczenie społeczne powinno je zaspokajać odpowiednio (adekwatnie) do tych
odmienności... ".
Nie należy również pomijać faktu, że od początku lat 90-tych w Siłach Zbrojnych RP, stopniowo
wdrażano zmiany organizacyjne, polegające m.in. na redukcji stanów osobowych, które zawsze
powodowały wymuszone odejścia żołnierzy zawodowych na wcześniejszą emeryturę.
Zatem trudno w takiej sytuacji oczekiwać poprawy wskaźnika liczby przyznawanych świadczeń
emerytalnych z tytułu stażu służby wynoszącego ponad 25 lat.
W odniesieniu do kwestii przewidywanych zmian oraz terminu ich wdrożenia w wojskowym systemie
emerytalnym, podnieść należy, że w resorcie obrony narodowej trwają prace analityczne nad
przygotowaniem nowych regulacji w zakresie wojskowego systemu emerytalnego, zakładające
zachowanie odrębności tego systemu od unormowań obowiązujących w powszechnym systemie
emerytalnym, ze względu na charakter oraz warunki szczególne pełnienia zawodowej służby
wojskowej. Minister Obrony Narodowej zaakceptował założenia w zakresie nowych regulacji,
które są zbieżne z propozycjami przedstawionymi przez Ministra SWiA.
Nowe rozwiązania przewidują wydłużenie okresu służby uprawniającej do świadczeń emerytalnych.
Wstępne założenia stanowią iż nabycie minimalnych uprawnień do świadczenia emerytalnego,
będzie wymagało przynajmniej 20-letniego okresu służby wojskowej.
Należy jednak podkreślić, iż jednym z celów przeprowadzenia reformy jest również stworzenie
zachęty dla żołnierzy do dłuższego pełnienia służby wojskowej. W związku z tym, w
projektowanych regulacjach zakłada się podwyższenie maksymalnej wysokości podstawy wymiaru
świadczenia, w przypadku pełnienia służby wojskowej powyżej 34 lat.
Ministerstwo Obrony Narodowej zakłada, że nowe regulacje obejmą żołnierzy przystępujących do
służby od dnia 1 stycznia 2011 roku, nie wcześniej jednak niż po zakończeniu procesu
profesjonalizacji Sił Zbrojnych.
Wobec żołnierzy pozostających w służbie przed tą datą będą obowiązywały obecne regulacje.
Rozważane jest umożliwienie zainteresowanym żołnierzom (na pisemny wniosek), wyboru pomiędzy
obecnymi i nowymi regulacjami emerytalnymi.
Jednakże na obecnym etapie prac trudno przesądzać o ostatecznym kształcie ustawy.
Ponadto, ze względu na fakt, iż przedmiotowa reforma ma dotyczyć wszystkich służb mundurowych
zakłada się, iż nowe regulacje będą zbieżne z rozwiązaniami proponowanymi przez resort spraw
wewnętrznych i administracji.
MINISTER
SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
(-)
z up. Zbigniew SOSNOWSKI
Podsekretarz Stanu
Do wiadomości:
Sekretariat Prezesa Rady Ministrów
BMP-079-8016/09/EG