ZARZĄD WOJEWÓDZKI NIEZALEŻNEGO SAMORZĄDNEGO
ZWIĄZKU ZAWODOWEGO POLICJANTÓW
WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO – POMORSKIEGO
85-090 Bydgoszcz, ul. Powstańców Wielkopolskich. 7,
tel. (052) 322-90-13, (052) 525-50-21, fax (052) 751-50-23
Bydgoszcz, dnia 18.09.2014 r.
STANOWISKO ZW NSZZP WOJ. KUJ.-POM. W SPRAWIE TRYBU
POSTĘPOWANIA KIEROWNICTWA GARNIZONU KUJAWSKO-POMORSKIEJ
POLICJI W STOSUNKU DO OGRANICZANIA UPOSAŻEŃ
FUNKCJONARIUSZY ZA OKRES ICH PRZEBYWANIA NA ZWOLNIENIACH
LEKARSKICH
W dniu 1 czerwca 2014 r. weszła w życie, bardzo kontrowersyjna naszym zdaniem, ustawa z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o
Policji i innych ustaw (Dz.U. 2014 poz.502). Ustawa ta wprowadziła ograniczenia w wysokości uposażenia dla funkcjonariuszy służb
mundurowych za okres przebywania na zwolnieniach lekarskich. W tym akcie prawnym ustawodawca określił przypadki, w których
funkcjonariuszom należy obniżyć o 20% uposażenia za okresy przebywania na zwolnieniach lekarskich oraz przypadki, w których
obligatoryjnie zachowują oni prawo do 100% uposażeń.
Należy jednak zauważyć, że niektóre zmiany ustawy o Policji kłócą się nawzajem oraz stoją w wyraźnej sprzeczności z innymi aktami
prawnymi, np. z ustawą z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby
pozostającej w związku ze służbą, która weszła w życia w dniu 1 lipca br.
Po wejściu w życie ustawy o zmianie ustawy o Policji, w dniu 11.06.br., Komendant Wojewódzki Policji w Bydgoszczy przekazał wszystkim
kierownikom podległych jednostek i komórek organizacyjnych Policji naszego garnizonu pisemne polecenie, z którego wynika między innymi,
że:
-
Wszystkie zwolnienia lekarskie wystawione przed wejściem w życie ww. ustawy o zmianie ustawy o Policji mają być traktowane jako
zwolnienia podlegające uprawnieniom do pełnego uposażenia;
-
Dopiero zwolnienia lekarskie wystawione po 1 czerwca br. mają podlegać nowym zasadom;
-
Zwolnienia lekarskie spowodowane:
- wypadkiem pozostających w związku z pełnieniem służby,
- chorobą powstałą w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby,
- wypadkiem w drodze do miejsca pełnienia służby lub w drodze powrotnej ze służby,
będą traktowane jako okres podlegający obniżeniu uposażenia do czasu ustalenia związku wypadku/choroby ze służbą – zgodnie z cyt.
ustawą z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w
związku ze służbą.
Jednocześnie Komendant określił uprawnienia właściwych przełożonych do kontroli formalnej zwolnień lekarskich.
W ślad za tym pismem, w dniu 27 czerwca 2014 r. Komendant Wojewódzki Policji w Bydgoszczy wydał w tej sprawie Decyzję nr 176/2014.
W dniu 22.07.2014 r. Wydział Kadr i Szkolenia KWP w Bydgoszczy rozesłał, między innymi do jednostek organizacyjnych Policji woj.
kuj.-pom., pismem K-SO.026.8.2014.MW informacje o zasadach, jakie będą stosowane wobec policjantów przebywających na urlopach,
zwolnieniach od zajęć służbowych oraz w okresie pozostawania bez przydziału służbowego.
Po lekturze tego pisma oraz po rozmowach z Kierownictwem KWP w Bydgoszczy zauważamy co następuje:
-
Okresy służby policjantów, w których przebywali oni na zwolnieniach lekarskich będą podstawą do obniżenia uposażeń funkcjonariuszy
o 20%.
-
Wyjątkami od tej zasady będą zwolnienia lekarskie obejmujące okres, w którym policjant będzie zwolniony od zajęć służbowych z powodu:
- - wypadku pozostającego w związku z pełnieniem służby,
- - choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby,
- - wypadku w drodze do miejsca pełnienia służby lub w drodze powrotnej ze służby,
- - choroby przypadającej w czasie ciąży,
- - poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz
poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,
- - oddania krwi lub jej składników w jednostkach organizacyjnych publicznej służby krwi lub z powodu badania lekarskiego dawców
krwi.
-
Policjanci uznani przez komisję lekarską za całkowicie niezdolnych do służby w Policji, którzy zostali zwolnieni od zajęć
służbowych na okres do dnia zwolnienia ze służby w Policji, co do zasady otrzymywać mają 80% uposażenia, pomimo tego, że nie
przedstawiają oni dalszych zwolnień lekarskich.
-
W odniesieniu do tzw. "chorób zawodowych" określono, że "muszą one powstać w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami
służby, a nie podczas wykonywania obowiązków służbowych". Przy takim stwierdzeniu powołano się na art. 4 ust. 1 i art. 32 ust. 1
albo 2 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających
w związku ze służbą oraz na załącznik nr 1 rozporządzenia MSW w sprawie ustalania uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Policji.
-
Jako nie mający znaczenia stwierdzono fakt uprawomocnienia się orzeczeń komisji lekarskich o całkowitej niezdolności do służby z
powodu choroby przed wejściem w życie ustawy o zmianie ustawy o Policji MSW z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie ustalania
uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy.
W dniu 08.08.2014 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przekazało Zarządowi Głównemu NSZZ Policjantów wytyczne Centralnej Komisji
Lekarskiej MSW dotyczące nowych przepisów z zakresu orzecznictwa lekarskiego.
Z wytycznych tych wynika, że:
-
Uprawnienia funkcjonariuszy do 100% uposażenia za okres przebywania na zwolnieniach lekarskich następują wtedy, gdy choroba
powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby. Pojęcie takiej choroby powiązano z definicją określoną w
ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w
związku ze służbą jako chorobę spowodowaną działaniem czynników szkodliwych występujących w środowisku służby lub chorobę, która
została wymieniona w wykazie chorób pozostających w związku z pełnieniem służby stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia MSW z
dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie ustalania uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Policji.
-
Kompetencje do ustalenia związku choroby ze służbą posiada komisja lekarska – gdy dotychczas nie stwierdzono u funkcjonariusza
danej choroby, albo lekarz medycyny pracy – gdy u funkcjonariusza stwierdzono wcześniej daną chorobę.
-
Komisja lekarska ustala związek choroby ze służbą na podstawie dokumentacji medycznej, w tym z zakresu medycyny pracy, co oznacza,
że skierowanie na komisje lekarską powinno następować po ocenie danego przypadku przez lekarza medycyny pracy.
-
Określanie związku choroby ze służbą powinno opierać się na rozporządzeniu z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie ustalania uszczerbku
na zdrowiu funkcjonariuszy Policji, a nie na podstawie rozporządzenia MSWiA z dnia 29 czerwca 2005 r. w sprawie wykazu schorzeń i
chorób pozostających w związku ze służbą, ponieważ ma ona zastosowanie w związku z prowadzonym postępowaniem emerytalno-rentowym, a
nie odszkodowawczym.
W związku z wątpliwościami z naszej strony zleciliśmy sporządzenie opinii prawnych w tej sprawie.
Wobec powyższego Zarząd Wojewódzki NSZZ Policjantów woj. kuj.-pom. stoi na stanowisko, że:
-
Skoro w art. 121b ust. 5 ustawy o zmianie ustawy o Policji ustawodawca wymienił przypadki, w których funkcjonariuszom Policji
przysługuje 100% uposażenia za okres przebywania na zwolnieniach lekarskich, to właściwi przełożeni nie powinni nadinterpretować
przepisów przy ocenianiu tych przypadków. Przełożeni mają określone swoje kompetencje przy weryfikacji formalnej zwolnień lekarskich.
-
Nie można decydować o obniżeniu uposażenia policjantom za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim w związku z chorobą, przy
jednoczesnym stosownym oświadczeniu policjanta, bez określenia związku tej choroby ze służbą. Bezwzględnie, w przypadku
oświadczenia funkcjonariusza o tym, że choroba ma lub może mieć związek ze służbą, przełożony powinien kierować funkcjonariusza
bezzwłocznie do lekarza medycyny pracy celem określenia tego związku, a następnie do komisji lekarskiej celem uzyskania stosownego
orzeczenia o związku choroby funkcjonariusza ze szczególnymi właściwościami i warunkami służby.
W przypadku, gdy komisja orzeknie związek choroby ze służbą, a funkcjonariusz będzie przebywał na kolejnych zwolnieniach
lekarskich o związku choroby ze służbą decydować powinien lekarz medycyny pracy.
-
Czasokres orzekania związku choroby funkcjonariusza ze służbą powinien zmieścić się w ramach czasowych pozwalających na wypłatę
uposażenia funkcjonariuszowi w pełnym wymiarze.
-
W przypadku braku możliwości terminowego orzekania przez komisję lekarską, podstawą wypłacenia uposażenia w 100% w tym czasie
powinno być oświadczenie policjanta o związku choroby ze służbą oraz stosowne zaświadczenie lekarza medycyny pracy określającego
związek choroby ze służbą. W przypadku późniejszego orzeczenia przez komisję lekarską o braku takiego związku, uposażenie
pomniejszyć można w późniejszym terminie, po uzyskaniu zgody funkcjonariusza lub po zakończeniu postępowania przed sądem w
przypadku braku takiej zgody.
-
Stwierdzenie w piśmie K-SO.026.8.2014.MW z dnia 22.07.2014 r., że do chorób zawodowych nie można zaliczać chorób powstałych podczas
wykonywania obowiązków służbowych jest sprzeczne samo w sobie, ponieważ choroby powstałe w innym czasie nie mają związku ze służbą.
Kłóci się to także z późniejszym stwierdzeniem w tym piśmie, że za chorobę pozostającą w związku z szczególnymi właściwościami lub
warunkami służby uznaje się także choroby wymienione w załączniku nr 1 rozporządzenia MSW z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie
ustalania uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Policji. Zauważamy, że w załączniku tym wymienione są choroby, które powstały
właśnie podczas wykonywania obowiązków służbowych. W niektórych przypadkach narażenie na szczególne warunki lub właściwości służby
wywołujące choroby musi być długotrwałe, a w niektórych znacznie krótsze, np. jeden dzień. W niektórych przypadkach, jak np. choroby
zakaźne, wystarczy bezpośrednie stykanie się z zakaźnym środowiskiem i materiałem biologicznym, albo przebywanie w trudnych
warunkach atmosferycznych, polowych itp., aby uznać powstałą w trakcie służby chorobę za pozostającą w związku z pełnieniem
służby i uprawniającą do zachowania policjantowi 100% uposażenia za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim spowodowanym tą
chorobą.
-
W przypadku zwolnień lekarskich związanych z wypadkiem w służbie jako oczywiste uposażenie powinno być wypłacane w całości na
podstawie oświadczenia poszkodowanego (lub osoby reprezentującej go), nawet pomimo braku decyzji właściwego przełożonego
spowodowanej ustaleniami stosownej komisji powypadkowej. Inne rozstrzygnięcie, niż uznanie zdarzenia jako wypadek w służbie byłoby
powodem do pomniejszenia uposażenia w późniejszym terminie, po uzyskaniu zgody funkcjonariusza lub po zakończeniu postepowania
przed sądem w przypadku braku takiej zgody.
-
Największy problem dotyczy wypadków w drodze do miejsca pełnienia służby lub w drodze powrotnej ze służby. Brak zakwalifikowania
takich wypadków do przypadków rozstrzygania przez komisję powypadkową i właściwego przełożonego na podstawie ustawy z dnia 4
kwietnia 2014 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku i choroby pozostających w związku ze służbą nie
może być powodem do obligatoryjnego pomniejszania uposażeń funkcjonariuszy za okres przebywania na zwolnieniach lekarskich w
związku z wypadkami w drodze do i ze służby. Ustawa o Policji, w swej nowelizacji z dnia 24.01.2014 r., jasno daje uprawnienia w
takich przypadkach do zachowania pełnego uposażenia. Jeśli zatem komisja powypadkowa nie będzie zajmować się takimi przypadkami to
podstawą wypłacenia 100% uposażenia powinno być stosowne oświadczenie funkcjonariusza (lub osoby reprezentującej go). Nie widzimy
natomiast podstaw do braku możliwości powoływania przez właściwych przełożonych specjalnych komisji powypadkowych zajmujących się
takimi przypadkami tylko w rozumieniu uprawnienia, o którym traktuje art. 121b ust. 5 pkt. 3 ustawy o Policji. Automatyczne
pomniejszenie uposażenia za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim przez funkcjonariusza, który uległ wypadkowi w drodze do lub
z miejsca pełnienia służby, bez nawet próby zweryfikowania zaistnienia takiego zdarzenia, jest, naszym zdaniem, nadinterpretacją
przepisów, a nawet ich rażącym naruszeniem. Po raz kolejny mamy tu do czynienia z działaniem na szkodę Policjanta przy
niedoskonałości aktów prawnych – braku regulacji w danym zakresie. Obawiamy się, że przy rozstrzyganiu przez właściwe sądy
uprawnień do 100% uposażenia bezsprzecznie funkcjonariusz wygra sprawę i każdy taki przypadek pociągać za sobą może ryzyko
zasądzenia oprócz kwoty spornej należności także odsetek ustawowych, a nawet odszkodowań, które narażać będą na straty finansowe
Komendę Wojewódzką Policji w Bydgoszczy. Nie można także wykluczyć zasądzenia odszkodowań dla funkcjonariusza od właściwego
przełożonego wynikających z ustawy z 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariusza publicznego za rażące
naruszenie prawa.
-
Pomniejszanie uposażeń funkcjonariuszy w czasie pozostawania ich bez przydziału służbowego, przy decyzji o zwolnieniu z obowiązku
pełnienia służby bez przedłożenia przez policjanta zwolnienia lekarskiego, na podstawie np. orzeczenia komisji lekarskiej o
całkowitej niezdolności do pełnienia służby należy uznać za nieuprawnione. Ustawa o Policji w swej nowelizacji z dnia 24.01.br. nie
przewiduje przecież przypadku możliwości pomniejszenia uposażenia na podstawie decyzji przełożonego o zwolnieniu z obowiązku
pełnienia służby. Za podstawę taką nie można także uznać faktu orzeczenia komisji lekarskiej o całkowitej niezdolności do służby.
Bezwzględnie podstawą jest przebywanie na zwolnieniu lekarskim poparte zwolnieniem lekarskim zdefiniowanym w ustawie z dnia 4
kwietnia 2014 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Jeśli w takiej sytuacji
policjant zwolniony jest ustawowo z obowiązku przedkładania zwolnień lekarskich w okresie pozostawania bez przydziału służbowego,
to brak uregulowania prawnego w tym zakresie powinien być interpretowany na korzyść policjanta.
-
Należałoby także, jak najszybciej, opracować zasady jednakowego traktowania we wszystkich jednostkach Policji naszego garnizonu
okresu przebywania na zwolnieniach lekarskich funkcjonariuszy Policji w stosunku do ilości tzw. "dni roboczych" w miesiącu.
Pomniejszeniu ulegają uposażenia policjantów za cały okres przebywania na zwolnieniu lekarskim, nawet dni, które są traktowane jako
dni wolne od służby. A zatem policjant przebywający np. 14 dni na zwolnieniu lekarskim ma obniżane uposażenie za 14 dni, pomimo że
dni tzw. "roboczych" jest 10. Logiczne zatem byłoby albo odliczenie okresu przebywania na zwolnieniu lekarskim od całości dni
pełnienia służby w miesiącu, albo uznanie, że te kontrowersyjne dni będą nadgodzinami, po uwzględnieniu, że dotyczy to 20% tego
okresu.